Sproloquio 2005

Sandròun – Mudnà©s ed Mòdna e Mudnà©s d’impurtaziòun, Zemià n nઠe chersà» sà¡tta la Ghirlandèina, lavuradà³r ch’a sperèvi in dla pensiòun e ch’a-v sà® convertà® al superbonus, colf, badanti e furastà©r ed tà³tt i culòr, a-v salùt tà³tt quant in mà sa.
Scusઠal ritèrd ma, come al sòlit, a der a mèint ai nòster ministradà³r, a-n sà© gh ciapa mai.
St’an a-m sun dà©tt: «A và³i rivèr in piaza in orà ri. A passam dal nà³v parcà¡gg’ ed l’ex fonderia ed Mòdna, a fà¡m la rotà nda dla Maserati, a imbucà¡m al dà¡ppi sèins ed mèrcia ed Ciro Menòti e, in zinch minùt, a sà¡m in cèinter.
Sè,…mઠnòna!
Quand a sà¡m rivઠa la Crusà¡tta, a-i-avà¡m catઠal parcà¡gg’ sràª, la rotà¡nda la-n gh’à©ra brisa e Ciro Menòti ancà¡rra cum’a l’ìven lasèda l’an pasàª. S’a-i-avà¡m vlà» rivèr chà©, a s’è tuchઠandèr sò per viale Reiter, ma anch lè a-i-avà¡m catઠ‘na rotà¡nda mèza srèda e ‘na mà³ccia ed mà chini fà©rmi in mèz a la strèda chà©l spetèven che i ragazà´ i gnà©ssen fà³ra da scà³la.
Per quindi, scusઠal ritèrd!
Prà©ma ed tachèr al mઠsproloqui, Zemià n, lasèm mandèr un salùt ai nòster nà³v ministradà³r dla Cumuna e anch a qui dla Provincia. …Nà³v, …nà³v a-s fa per dir, perchè a gh’è del ghà©gn ch’a-i-avà¡m bèle và©st.
Secà¡nd mè, per a-n fèr di desgà³st, i han fat al zà³gh di quà ter cantòun: a qui chi à©ren in Cumuna i gh’han dઠla scrana in Provincia, e qui chi à©ren in Provincia i han mà©ss a cuà©rt in Cumuna.
Ogni modo, al Sà©ndech Pighi, cal descà¡rr in dialà¡tt come mè, e al Presidèint dla Provincia Sabatini, anch s’l’è un mudnà©s arià³s, a gh và³i fèr i avgà³ri ed bòun lavà³r, sperà¡nd ch’i mantègnen quall ch’i s’han imprumà©ss in campagna eletorèl. Mè a i tgnarò d’òc’ perchà© ed “campagna” a-m n’intà¡nd, e come!
Sgurghà©ghel – Vèh, popà , l’è à³ra ch’a gnà¡ma zà  da cuntadèin per gnir a stèr a Mòdna perchà© a-i-ho savà» ch’i gh farà n al “Polo culturale” e a pèr ch’a sà¡ma sò la bòuna strèda… pèinsa che a l’Universitàª, grazie al Magnifico Rettore, è chersà» i pòst e i sculèr, in Piaza Granda i han fat al “Festivà l dla Filosofia” e i gh l’han perfin cavèda a fèr gnir a Mòdna al Prà©mi Nobel per la letteratura Dario Fo.
Sandròun – Per l’Universitàª, a-m chèv tant ed capèl, ma tgniv in mèint, Mudnà©s, ch’a gh và³l anch di brà z per la campagna; in quant a la filosofia che, cuma à©t di tè, galà³ster, l’è ‘na “materia di pensiero”, l’è stèda ‘na gran bèla iniziativa; pensઠch’i à©n desgnà» da tà³tta Italia per scultèr à©l leziòun. Però, s’a pòs, a và³i der un cunsà©li ai organizadà³r: i sculèr, st’èt’r an, fèi stèr in pઠe pussibilmèint a l’òra, perchà© in pultròuna e sà¡tta al sà³l, dimà ndi i spiguzèven.
Per al Prèmi Nobel, a-v và³i dir ch’a gh’à©ra anca mè, chè in piaza, a scultèr Dario Fo, cal spieghèva ai Zemià n che al Dom l’è nઠcome “Tempio degli uomini liberi e casa del popolo”, e l’è stઠlè ch’a-i-ho capà® l’importanza dal “Polo culturale”, perchà© mè, in dla mઠignoranza, a-i-ho sèimper cherdà» che al nòster Dom al fà³ssa sà³l ‘na cà©sa.
A propòsit ed Dom, a pèr che per l’usdèl ed Bazvèra, a sà¡ma rivઠed cà´ a la sgavà¡tta e che, fra soquant dè, i tacarà n a curèr i malàª.
Sgurghà©ghel – Vèh, popà , mo’ perchà© han-i fat un usdèl propria sà¡ta i fil dl’èlta tensiòun?
N’al san-i mà©nga che à©l radiaziòun à©l fan mèl a la salùt? S’ìv’n-i paura d’armà gner sèinza clieint?
Sandròun – Tès, gabià n! In tà³tti à©l manà©r, l’è ‘na gran bèla strutùra. Al pèr n’albèrgh a 5 stelle. Lè i malઠi gh starà n da cà³cch e i s’al mà©riten dato ch’l’è quèsi 20 an ch’i aspèten.
A propòsit, Mudnà©s, s’a-v capita ed pasèr lè davanti in automòbil, òc’…a la rutà nda, perchà© s’a gh rivઠin velocitઠa gh’è al chès ch’a-v catèdi, sèinza vlà©r, dèinter al pròunt socà³rs.
Pulonia – Già³st ed pròunt socà³rs a vliva descà rrer.
Scà³lta, Sandròun, cuma sta-l al nòster sà©ndech ch’i m’han dà©tt ch’al s’è insturlઠcountra la discarica ed via Caruso.
Sandròun – Sta tranquà©lla, Pulonia, a-n s’è fat gnint; l’è ch’i gh’han apèina dઠla patèinta da sà©ndech e nonostante à©l drà©tti al fa fadìga a stèr in strèda
Sgurghà©ghel – Gh’han-i cavઠdi punt?
Sandròun – Macchè, i-n l’han gnanch purtઠa l’usdèl.
Sgurghà©ghel – Già³st, popà , al nà³v usdèl sra-l gestà® dal Cumun o da la Provincia?
Sandròun – Cumuna o Provincia, l’important l’è che i malઠi sià©n curઠcum’a-s dà©v e sperà¡m anch che al diretà³r generèl dl’ASL, adès ch’l’è finà® al “Polo ospedaliero”, al tà³ga a man la nà³va sed dla mutua a la Crusà¡tta, anch s’a m’è rivઠa l’urà¡ccia che lè i gh farà¡n di apartamèint. L’important, però ,l’è ch’i faghen al parcà¡gg’ in San Zvan dal Cantòun.
Pulonia – Dà© bèin sò, Sandròun, ma tà³tt chi lavà³r chi ìven da tachèr per fèr i parcà¡gg’ sà¡tt-tèra, che fin han-i fat? I avìven da sbusìr Sant’Agustèin, dòp i avìven d’ander sà¡tta al Parco Novi Sad, po’ ai viઠdal parco, mo’ s’i-n tà chen mà©nga, i finirà¡n l’an dal mai e al mà©s dal piò.
Pèinsa cuma la srà©v bèla Piaza Rà¡ma, “il salotto di Modena”, sèinza automòbil!
Sandròun – Tès, Pulonia, che quast l’è un problema da à¡m! Giuliano e soci i-n gh l’han brisa cavèda a gnir’gh a cà´ e adèsa a guardà¡m se Giorgio, cun la nà³va squèdra, al gh saltarà  fà³ra.
Sgurghà©ghel – Mè vèh a gh l’avrà©v ‘na soluziòun per risolver al problema di parcà¡gg’ e quall dl’ “inquinamento atmosferico”: a turnarà©v ad avrìr tà³tt i canઠed Mòdna, Canelgrà nd, Canelcèr, al Canalèin, acsè i Zemià n i gnarà©ven in cèinter cun al vaporetto e i extracumunitari cun al gumòun.
Sandròun – Però, Sgurghà©ghel! Al sè-t ch’l’è ‘na bòuna idea? Quèsi, quèsi a dmand a Giorgio s’a-t tà³s come asesà³r in Cunsà©li cumunèl; l’è và©ra che tà©-n n’è mà©nga studiઠdimandi, ma a sun sicùr ch’à©t farà©s la tà´ figùra!
Sgurghà©ghel – A propòsit, che fin al fat al progèt ed Krier ed sistemèr Piaza Mateòti?
Sandròun – Che fin l’ha fat? L’ha fat la fin dla porta ed Gerri e dla stà¡cca ed Benevolo: i gh han dઠa mà³cc’. L’unich cl’è andઠa bòuna fin, l’è stઠal progèt ed Rossi, cl’ha fat al nà³v zimità©ri ed San Catèld. I disen ch’la sia un’ “opera architettonica”, mo’ mè, in cal condomà©ni lè, a-n gh’andarà©v gnanch mòrt.
A propòsit d’ “opere d’arte”, finalmèint l’è turnઠa Mòdna, restauràª, al grà³pp del statui dal Mazzoni, ‘na scultura cgnusùda in tà³tt al mand. Secà¡nd mè però, al pità³r, in dal piò bèl, l’ha d’avà©r finà® i culà³r perchà© à©l statui à©gli turnèdi indrઠa tinta unìda.
Pulonia – A tinta unida? Mo’ se à©gli à©n acsè smunti ch’à©l pèren stèdi in bughèda cun la zandra!
Meno mèl ch’i gh’han al và¡der ed tgnirli lughèdi!
Sandròun, pòs-i-a andèr avanti a descà rrer?
Ragazà³li, st’an a gh’avà¡m la nostra rivincita. Basta con le taglie striminzite! Finalmèint i nòster à¡m i l’han capìda ch’l’è mà©i brazèr dla sustanza.
Viva “le maniglie dell’amore”!
A-n và¡d l’à³ra ch’a vègna la bèla stagiòun per mattrem anca mè i gins cun la và©ta bà sa, e se Sandròun l’è d’acòrd, a tà³gh apuntamèint cun un ed chi dutà³r chi già³sten à©l dà¡nn per fèrem tirèr la pèla dal paià³l e dèrem n’infiadèina ai là ber (come la Leciso) per andèr al cuncà³rs ed “Miss rifatta 2005”.
Sandròun – Secà¡nd mè, tè à©t guèrd tròpa televisiòun!
Pulonia – Chi? Mè tròpa TV? Mè a dagh ragiòun a Donna Franca, quand l’ha dà©tt: «La televisione è un po’ deficiente». Difà ti, s’a gh cavઠà©l fiction, à©l telenovèli e i reality show, a-n gh’armà gn gnint èter.
Ragazà³li, cambiand descors , gh’à©ri anch vuètri a l’inauguraziòun dal Grand Hà´tel a 5 stelle ed Fini?
Che spetà col! A gh’à©ra mèza Mòdna!
S’a-i-avà©ssi po’ và©st à©l cambri!
A gh ho dmandઠa mઠmarà®: « Sandròun, mà© gh pòrt-et per al nòster aniversà ri? A prà©ven stèr desdઠtà³tta la nòt e fèr la secanda “luna di miele”».
Sandròun – Desdઠa gh stagh ed sicùr a pensèr a quall ch’a sà© spà¡nd, e in quanto al “miele”, l’è mà©i ch’al cumprà¡ma, và©st i risultઠdi ultem tèimp.
Pulonia – T’à© pròpia dvintઠurdinà ri, vèh! E pensèr che ‘na vòlta tà©-m gìv: «Pulonia, a-t và³i un bèin ch’a-t magnarà©v!»
Sandròun – ‘Na vòlta t’à©r 40 chilo; adès, per magnèret, bisgnarà©v ch’a ciamà©ssa a zèina soquant mઠamìgh. Ma lasà¡m perder, Pulonia. A-n n’è mà©nga al chès ch’a mità¡ma in piaza i nòster lavà³r. Tant piò ch’a gh’è la “ prìvaci “, come dir che ognùn al dà©v badèr ai sà´ interèsi.
Sgurghà©ghel – Adès a và³i dir quèl anca mè. Sportìv, tifà³s, al 2004 l’è stઠun disà ster. Mè a v-l’ìva dà©tt: anno bisesto, anno funesto. Macchè bisesto, per al Mòdna, “B” e basta e, và©sta l’invièda, a-n vrà©v che al 2005 al fà³ssa pà©z. I “Canarini” i gh’ìven mà©ss 40 an per imparèr a turnèr in Serie A, e anch stavolta, come alà³ra, dòp dà» an i à©n stઠbucઠe i à©n turnઠin Serie B. A sà¡m pasઠdalle stelle alle sbarre. E sperà¡m ch’la-s fà©rma lè. Adès per turnèr sò a gh vrà©v ‘na schèla, ‘na schèla a…Pioli. Mè a gh’ho fiducia in dal nòster tecnich, ma a-n vrà©v mà©nga che, a la fin, a-s dimustrà©ssa un s’ciavarà³l. Comunque: Forza Gialloblu! Forza e coraggio! Mè a sun sicùr che st’an a-s salvà¡m e a restà¡m in Serie B.
Mudnà©s, vli-v fèr ‘na scumessa?
Pronto? A sun Galbà©der (l’è al mઠnà¡m in codice), l’amìgh dal “ bello “, dmanda al “ parente “ se dmanga i Canarèin i zà³ghen al Braia, in cèinter o in periferia ch’a-n sò in d’a mà¡tter la X in schedèina
Anch la Daitona, come al Mòdna, la-s fa magnèr di gran magòun. Sperà¡m che Velasco al faga turnèr la squèdra come ai tèimp ed Pepino Panèin.
Per furtuna ch’a s’armà gn la “Rossa” cla-s dà  sèimper del gran sudisfaziòun. Sperà¡m ch’la dura perchà© Montezemolo, che a ciamèrel “Presidèint” a-s gira quater vòlt, al sambra piò impgnઠcun i dà©bit dla FIAT e i problà©ma dla Confindustria che cun la Ferrari. L’important, cum’ al dis lò, l’è “fare sistema”.
Sandròun – Galbà©der, come al sòlit, tè-n n’è capà® gninta.
Adèsa, però, l’è à³ra ed dèregh un tai.
Mudnà©s, bisà gna ch’a-v salutà¡ma; a-i-avà¡m d’andèr a cà  prà©ma ch’a cala la fumana e anch perchè a m’ho da fermèr là ngh a la strèda a spander acqua, dato che a Mòdna i pisadà³r i à©n come i parcà¡gg’: i-n gh la chèven brìsa a fèri.
In tà³tt i chès, Zemià n, a m’arcmà¡nd: stઠsò ed morèl anch se in dla classifica dla qualitઠdla và©tta, Mòdna l’ha pà©rs ‘na còrga ed punt e in dal mà¡nd è sucès ‘na mà³ccia ed disà ster.
Per furtuna a-s sà¡m liberઠdl’an bisestìl, i s’han calè el tà ss e a vedrà® che al 2005 al srà  un an pin ed sudisfaziòun per tà³tt, anch se la Pasqua la gnarà  in mèrz e, cum’i gìven i nòster vèc’: «Pasqua in marzà ia, o gran murìa, o gran famà ia».
Ormai bisà¡gna ch’andà¡ma a cà  in prèsia perchà© a-s sà¡m da cambièr tulà tta. Stasìra a duvà¡m gnir al Teà ter Cumunèl a purtèr un salùt a Mirella Freni, al nòster soprano ed fama mondièl, cla festaggia, in dla sà´ Mòdna, i zinquant’an ed carà©ra.
Complimenti, Mirella, complimenti e auguri!
E vuèter, Zemià n, a m’arcmà nd, tgnìv strà©cch a la piòpa, cl’è po’ cla piòpa èlta e slanzèda, piantèda in dl’umbrà©ghel ed Mòdna, cla-s ciama “Ghirlandèina”.